Θέλω να με κλειδώσουν στα 90s, κατά προτίμηση στις πολύ αρχές.

Ποτέ δεν περίμενα ότι υπάρχουν μελαγχολίες για αταξινόμητα πράγματα. Όταν όμως είσαι στο τσακ να πρωτοθυμηθείς τις αρχές του σχεδόν ενήλικου εαυτού σου, το θέμα αλλάζει. Έχω συγκεχυμένη εικόνα για εκείνη την εποχή γιατί είχα πιο σοβαρά προβλήματα από το να παρακολουθώ μουσικές σκηνές και άλλα. Το σινεμά είναι μια εξαίρεση.

Το πιο συγκεκριμένο είναι μια αίσθηση ανακατέματος που μου θυμίζει καταστάσεις της πρώτης φοράς. Αυτό είναι για μένα τα 90s: η αναγούλα του παρθένου. Μια ευχάριστη περιδίνηση, η οποία στη δική μας περίπτωση συνδυάζεται με τα πρώτα pc morphing, το internet που όλο ερχόταν κι όλο αργούσε, την τέκνο σκηνή που έλεγα ότι είναι ένα μασίφ «μακράν» (ψέματα, αυτή είναι μεταγενέστερη ορολογία), τα παπούτσια μάρτιν, τις μπλούζες τίμπερλαντ, τα ξεβαμμενα τζην, τα περιοδικά λάιφσταιλ να φτάνουν στο χείλος του γκρεμού μετά το πικ, την ιδιωτική τηλεόραση, την εγκαθίδρυση της σκυλοαυτοκρατορίας στο ελληνικό σταρ σύστεμ, πολύ χρώμα, πολύ εξομάλυνση των ακροτήτων των 80s. Η επέλαση του στυλίστα.

Το στοιχείο βαρεμάρας που μπορεί να αισθάνονται κάποιοι για τα 90s νομίζω προέρχεται από το ότι αποκρυσταλλώθηκε η ταξινόμηση για τις προηγούμενες δεκαετίες: τα κιτσάτα, μαλλιαρά, νεοπλουτίστικα, συντηρητικά αλλά και ξεσαλωμένα 80s, τα λουλουδένια, ντίσκο, επαναστατικά και παραισθησιογόνα 70s, τα μεταρρυθμιστικά, γλυκά, ροκ εντ ρολ 60s, τα φτωχικά πλην τίμια 50s του ελληνικού σινεμά. Αυτό το πάγωμα των ταξινομήσεων, η κοινή μας συμφωνία είναι η κοινή μας αμηχανία για το τι ήταν τα 90s, αλλά περισσότερο για το τι είναι τα 00s. Είναι σαν να αναζητάς τις διαφορές του Clinton από τον Bush. Μήπως πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε για δεκαετίες;

Όχι. Βουτάω στην δικιά μου μεταμοντέρνα δεκαετία. Που τέλειωσε με το Pulp Fiction, το 1994. Μια πολύ σύντομη δεκαετία, από 1989 μέχρι –ζόρι- 1993. Όταν η Μαντόνα κατέβαινε με το «Κρεβάτι» της στις Κάννες και πουλούσε τη περσόνα μιας Marilyn που ήταν έτοιμη να πάρει τσιμπούκια μπροστά στις κάμερες και δεν είχε καμία σχέση με την συντηρητική αγγλιδούλα που κάνει εμφανίσεις στο Star Academy και αδιαφορούν τα γαλλόφωνα πλήθη. Το γυμνό των 90s είναι εντελώς διαφορετικό από το γυμνό των πέντε ετών πριν από αυτά. Η αποθέωση του φορμαλισμού χωρίς την χρήση φετιχιστικών αξεσουάρ. Αυτό είναι ένα μεγάλο κατόρθωμα για τους τεχνίτες της εποχής: πως κατάφεραν να απομονώσουν το γυμνό και να το αναδείξουν χωρίς το φορτίο μιας εποχικής πινελιάς (το τάνγκα-που μετέπειτα «έγινε» στρινγκ- είναι μια περιθωριακή εξαίρεση που δεν χαρίζω στα 90s). Και πως κατάφεραν να δημιουργήσουν ανθρώπους από τον υπολογιστή: σβήνοντας αρχικά με το φώτοσοπ τα περιττά. Με αποτέλεσμα την εμφύτευση στο συλλογικό ασυνείδητο του ιδεότυπου μιας νέας άρειας φυλής με τον εσωτερικό κόσμο των σαπισμένων γυμνών του Ρουσντέν.

Είναι η εποχή που αποχαιρέτησα οριστικά τα «γιατί να μη ζούσα το 1770 στη Βιέννη» και έμαθα να λατρεύω το σύνθετο, απρόβλεπτο, ανοιχτό και εναλλακτικό που μπορεί να έρχεται, περιφρονώντας δεδομένα και «κοινώς αποδεκτά». Δεν υπάρχουν αυτονόητα, δεν υπάρχουν αυταπόδεικτα, όλα μπορούν να είναι αλλιώς. Όχι κατ’ ανάγκη καλύτερα, όπως επεφύλασσαν τα 00s. Αλλά αυτό το κεκτημένο των 90s νομίζω ότι συνεχίζει: βρήκαμε τις διαχωριστικές γραμμές και τώρα τις καταργούμε. Η Καμπαγιέ μπορεί να συνεργάζεται με τους Queen. Όλοι ξέρουμε ότι γίνεται για εμπορικούς λόγους, αλλά μπορούμε να ξεπερνάμε αυτό το επίπεδο σκέψης και να παρακολουθούμε τι κάνουν. Τελικά μπορεί να μην κάνουν και τίποτα ενδιαφέρον, η πρωτοπορία να εξαντλείται στο κόνσεπτ. Μπορούμε να θαυμάζουμε το κόνσεπτ. Κι αυτό στα κεκτημένα.

Τα τέλη της δεκαετίας έχουν στην πραγματικότητα μεγαλύτερο «ιστορικό» ενδιαφέρον. Προτιμώ την ασάφεια και το τζέρτζελο των αρχών, για λόγους ρομαντισμού. Αναφέρομαι σε αυτά σαν ένα memory candy, στην πραγματικότητα δεν θα είχα ποτέ καμία όρεξη να τραβήξω τα ίδια γιατί ξέρω τι αμετάπειστος που είμαι και θα έκανα ακριβώς τα ίδια πράγματα, λάθη και σωστά. Στο βαθμό που, μερικές φορές, αντιμετωπίζω το μέλλον ως παρελθόν: έλα μωρε, γιατί να πάω εκεί, αφού ξέρω ότι θα γίνει αυτό, οπότε α παράτα μας. Έχει και τα αρνητικά της η αυτογνωσία.

Τις προάλλες έβλεπα κάτι βίντεο με τον εαυτό μου από τις αρχές των 90s και απορούσα πως ήταν δυνατό να με βολεύει τόσος όγκος μαλλιού. Θυμάμαι βέβαια πόσο δύσκολο ήταν το στέγνωμα και το styling, αλλά θα λεγα ότι μου λείπει η κίνηση του αέρα και όλο αυτό που φέρνει το λίγο πιο μακρυ μαλλι. Καμιά φορά σκέφτομαι ότι, χέστηκα, θα τα ξυρίσω με την ψιλή. Αλλά μετά συγκρατούμαι και θυμάμαι πόσο αρνητικό θα ηταν κάτι τέτοιο στις αρχές των 90s, ως εικόνα. Χαίρομαι χαιρέκακα που καταγράφω πράγματα που εκατομμυρια άλλοι συνομήλικοί μου θα αντέκρουαν πατώκορφα και θα αράδιαζαν τρισεκατομύρια διαφορετικά πράγματα, αλλά βαριέμαι το name dropping και, σόρρι, αλλά εκπροσωπώ μόνο τον εαυτό μου και αυτόν μόνο για τα 7,5 λεπτά που αφιέρωσα σε αυτό το κείμενο, γιατί έχω ένα ραντεβού με τα 20s. Και δεν σας ενδιαφέρει «ποια» 20s.

Το κείμενο είναι κατάθεση του φίλου μας Vlad.